dr Elżbieta Wróbel

dr Elżbieta Wróbel

Stanowisko: adiunkt badawczo-dydaktyczny

Dyżur: pokój DE-416

e-mail: e.wrobel@ujd.edu.pl

ORCID:  https://orcid.org/0000-0002-6121-9108

Biogram

Absolwentka filologii polskiej Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Częstochowie; związana zawodowo z uczelnią od 1995 roku (nauczyciel akademicki). Aktywnie współtworzy życie naukowe Instytutu Literaturoznawstwa. Współorganizatorka cyklicznej konferencji naukowej Czytanie Dwudziestolecia (pełniła funkcje sekretarza a następnie kierownika konferencji). W 2015 roku wraz z dr hab. Joanną Kisiel, prof. UŚ (Wydział Humanistyczny - Uniwersytet Śląski) zainicjowała ogólnopolskie konferencje poświęcone twórczości poetów dwudziestolecia międzywojennego; razem z polonistyką katowicką zorganizowała dwie edycje, których bohaterami stali się Władysław Sebyła (2015) oraz Jerzy Liebert (2017). W 2019 roku wraz dr hab. Joanną Warońską-Gęsiarz, prof. UJD zorganizowała ogólnopolskie seminarium naukowe poświęcone twórczości Władysława Lecha Terleckiego. Kierując już trzecią kadencję oddziałem częstochowskim TLiAM, stara się również kontynuować tradycję badań poświęconych kulturze Częstochowy i okolic. Organizuje odczyty, wykłady, prowadzi spotkania autorskie, współpracując z wieloma ważnymi instytucjami kulturalnymi działającymi w mieście oraz regionie: Muzeum Częstochowskim, Regionalnym Ośrodkiem Kultury, Miejskim Ośrodkiem Kultury im. W. Sebyły w Kłobucku oraz szkołami województwa śląskiego. Za działalność naukową oraz popularyzowanie kultury narodowej została wyróżniona m.in. Nagrodą im. Karola Miarki (2016) oraz Nagrodą Miasta Częstochowy w Dziedzinie Kultury za rok 2019.

Zainteresowania badawcze

• literatura i teatr XX wieku;
• historia prasy polskiej;
• krytyka literacka i teatralna dwudziestolecia międzywojennego;
• kultura Częstochowy oraz regionu.

Wykształcenie

Pracę doktorską poświęconą prozie reportażowej dwudziestolecia międzywojennego napisała pod kierunkiem prof. zw. dr hab. Włodzimierza Wójcika i obroniła ją w 2000 roku na Uniwersytecie Śląskim.

Publikacje (wybór)

Monografie:

• Dwudziestolecie znane i nieznane. Szkice o prozie, Częstochowa 2012, ss. 246.
• Reporter rzeczywistości. O międzywojennej prozie Jalu Kurka, Kraków 2022, ss. 186.

Artykuły w czasopismach:

• Emil Breiter, „Skamander" i teatr, „Prace Naukowe Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie. Filologia Polska. Historia i Teoria Literatury" 2014, z. 14, s. 83–106.
• Rafał Malczewski and „Wiadomości”, The Polish Review” 2014, vol. 51, No. 2, 61–87.
• Piłsudski in Zdzisław Czermański's artistic rendering, „The Polish Review” 2016, vol. 61, No. 2, s. 67–91.
• Sześćdziesięciolecie działalności oddziału Towarzystwa Literackiego im. Adama Mickiewicza w Częstochowie (1956-2016), „Wiek XIX. Rocznik Towarzystwa Literackiego im. A. Mickiewicza", t. 9 (51), Warszawa 2016, s. 710–722.
• „Ta gorsza” – czyli o kilku wierszach Elżbiety Szemplińskiej, „Poznańskie Studia Polonistyczne.” (Nie)opisane poetki polskie XX i XXI wieku, część I, 2018, Seria Literacka, nr 32, s. 95–112.
• Juliusz Kaden-Bandrowski o muzyce, pracy i pisaniu – czyli pisarz przy fortepianie, „Edukacja Muzyczna. Prace Naukowe Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie” 2020, nr XV, red. M. Popowska, s. 279–292.
• Marian Kisiel’s poetica reflections on ankiety and Death, „Transfer. Reception Studies” 2023, z. VIII, s. 287–300.

Rozdziały w monografiach wieloautorskich:

• Pożegnanie krytyka. Próba rekonstrukcji wojennej biografii Emil Breitera, [w:] W literackich konstelacjach. Księga jubileuszowa dedykowana profesor Elżbiety Hurnik, red. B. Małczyński, J. Warońska, R. Włodarczyk, Częstochowa 2013, s. 219–238.
• Emil Breiter o dramacie historycznym na scenach międzywojennej Warszawy, [w:] Dramat historyczny ostatnich 150 lat. Problem lektury, red. M.J. Olszewska, D.M. Osiński, Warszawa 2016, s. 211–221. 
• Doświadczanie poezji. Suplement do krytycznej działalności Władysława Sebyły, [w:] Władysław Sebyła. Lektury, red. J. Kisiel, E. Wróbel, Katowice 2017, s. 363–404.
• Optymizm 1918 roku. Emila Breitera odczytywanie Stanisława Brzozowskiego, [w:] Historia, biografia, literatura. Studia i szkice o literaturze polskiej XX i XXI wieku, red. E. Dutka, M. Kisiel, Katowice 2019, s. 21–50. 
• Między słowami – między poetami. Mariana Kisiela poezja rozpisana na głosy, [w:] Pergamin wspomnień. Szkice o poezji Mariana Kisiela, red. E. Bartos, M. Majerski, K. Niesporek, Gdańsk 2019, s. 137–150.
• Emil Breiter i poezja skamandrytów, [w:] Janowe. Teksty i konteksty, red. I. Gralewicz-Wolny, J. Kisiel, B. Mytych-Forajter, Katowice 2020, s. 93–110.
• Wokół bohaterów „Mateczki” Władysława Terleckiego, [w:] Historia i los. Szkice o twórczości Władysława Lecha Terleckiego, red. M. Kisiel, J. Warońska-Gęsiarz i E. Wróbel, Kraków 2023, s. 131–159.
• Kraków, Poznań, Warszawa Zegadłowicza, czyli pierwsze kroki dramatopisarza na scenie w świetle krytyki międzywojennej, [w:] Między słowami. Zegadłowicz w świecie sztuki, literatury i teatru, red H. Czubała, J. Kulczuńska-Kruk, J. Warońska-Gęsiarz, Częstochowa 2024, s. 217–249.
• Emil Breiter, [w:] Słownik polskiej krytyki literackiej 1764–1918. Hasła osobowe, 1. 1: A-J , red. T. Kostkiewiczowa, G. Borkowska, M. Rudkowska, Warszawa 2024, s. 133–139.
• Kornel Makuszyński, [w:] Słownik polskiej krytyki literackiej 1764–1918. Hasła osobowe, t. 2: K-O, red. T. Kostkiewiczowa, G. Borkowska, M. Rudkowska, Warszawa 2024, s.  444–448.
• Bronisław Zawadzki, [w:] Słownik polskiej krytyki literackiej 1764–1918. Hasła osobowe, t. 3: P-Ż, red. T. Kostkiewiczowa, G. Borkowska, M. Rudkowska, Warszawa 2024, s. 694–699.

Redakcje:

• Literatura i kultura w Częstochowie. Częstochowa w literaturze i kulturze, red. E. Hurnikowa, E. Wróbel, A. Wypych-Gawrońska, Częstochowa 2009.
• Czytanie Dwudziestolecia II, red. E. Hurnikowa, E. Wróbel, Częstochowa 2009.
• Czytanie Dwudziestolecia III, red. E. Hurnikowa, E. Wróbel, Częstochowa 2012.
• Czytanie Dwudziestolecia IV, t. 1-2, red. J. Warońska, E. Wróbel, Częstochowa 2016.
• Iwo Gall – redutowiec, artysta teatru, red. A. Wypych-Gawrońska, E. Wróbel, J. Warońska, Częstochowa 2014.
• Władysław Sebyła. Lektury, red. J. Kisiel, E. Wróbel, Katowice 2017.
• Częstochowa nasze miasto. Wydarzenia, wspomnienia, ludzie. Księga jubileuszowa z okazji 60-lecia działalności Towarzystwa Literackiego im. Adama Mickiewicza Oddział w Częstochowie, red. A. Czajkowska, J. Warońska, E. Wróbel, Częstochowa 2018.
• Władysław Sebyła. Lektury, red. J. Kisiel, E. Wróbel, Katowice 2017.
• Jerzy Liebert. Lektury, red. J. Kisiel, E. Wróbel, Katowice 2020.  
• Historia i los. Szkice o twórczości Władysława Lecha Terleckiego, red. M. Kisiel, J. Warońska-Gęsiarz i E. Wróbel Kraków 2023.

Inne działania badawczo-dydaktyczne

• Przez dziesięć lat (2000-2010) współpracowała z miesięcznikiem „Śląsk", przygotowując kronikę życia kulturalnego Częstochowy; na łamach katowickiego miesięcznika publikowała również wywiady z artystami i osobami związanymi z kulturą częstochowską.
• Członkini Towarzystwa Literackiego im. Adama Mickiewicza; od 2006 roku pełni funkcję przewodniczącej oddziału; w latach 2012-2020 członkini Zarządu Głównego TLiAM w Warszawie.
• Członek Komisji Historycznej Polskiej Akademii Nauk – Oddział w Katowicach (kadencja 2023–2026).
• W latach 2013-2018 była członkinią Rady Artystycznej Teatru im. Adama Mickiewicza w Częstochowie.
• Od 2014 roku powołana do komitetu okręgowego w Katowicach Olimpiady Literatury i Języka Polskiego.
• Wykonawczyni (autorka haseł osobowych) w projekcie: Słownik polskiej krytyki literackiej XIX wieku. 1764–1918 (cz. 2. Hasła osobowe), Towarzystwo Literackie im. Adama Mickiewicza, kierownik prof. dr hab. Teresa Kostkiewiczowa, grant NPRH nr 11H 17 0213 85, lata 2018-2022.
• Od 2024 redaktor naczelna czasopisma „Czytanie Dwudziestolecia”.