dr hab. Anna Odrzywolska, prof. UJD

dr hab. Anna Odrzywolska, prof. UJD

Stanowisko: profesor uczelni

e-mail: a.odrzywolska@ujd.edu.pl

ORCID: 0000-0003-2833-7820

GoogleScholar: https://scholar.google.com/citations?user=6kaIsYQAAAAJ&hl=pl&oi=ao

ResearchGate: https://www.researchgate.net/profile/Anna-Odrzywolska

Academia.edu: https://ujd.academia.edu/AnnaOdrzywolska

Biogram

W swoich badaniach koncentruje się na medycynie XVI i XVII w. Jest członkiem International Society for the History of Islamic Medicine (Doha, Qatar), towarzystwa skupiającego badaczy zajmujących się badaniem medycyny islamu.

Zainteresowania naukowe

historia jedzenia, historia medycyny, historia ciała i higieny, zwyczaje, mentalność, kultura szlachty materialnej i duchowej XVI w. w ujęciu antropologicznym. Analizuję źródła historyczne w kontekście społeczno-kulturowym w zakresie informacji o profilaktyce zdrowotnej, higienie i standardach estetycznych, rozumieniu zjawiska chorobowego, objawach chorobowych, diagnostyce, sposobach leczenia i stosowanych terapiach. Studiuję polskie zielniki i podręczniki lekarskie.

Bierze udział w licznych konferencjach międzynarodowych oraz krajowych poświęconych głównie historii medycyny oraz historii farmacji, organizowanych m.in. przez:  Istanbul University, Maltepe University, Afyon Kocatepe University, Jawaharlal Nehru University, Ostravská Univerzita, Univerzita Mateja Bela, Uniwersytet Medyczny im. Piastów Śląskich we Wrocławiu, Pomorski Uniwersytet Medyczny w Szczecinie, Uniwersytet Wrocławski, Uniwersytet Łódzki.

Angażuje się w zachowanie dziedzictwa kulturowego częstochowskiej Zapałczarni, przygotowując monografię, wystawę, wystąpienia na konferencjach oraz międzynarodowych festiwalach nauki.

Zainteresowania badawcze

antropologia kultury szlachty polskiej XVI w.
historia medycyny i farmacji XVI-XVII w.
historia ciała i higieny XVI-XVII w.
historia jedzenia XVI-XVII w.

Wykształcenie

1994, magister historii, Wydział Filozoficzno-Historyczny Uniwersytet Łódzki

2002, doktor nauk humanistycznych w dyscyplinie historia, Wydział Humanistyczny, Akademia Pedagogiczna w Krakowie (obecnie Uniwersytet Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie)

2017, doktor habilitowany nauk humanistycznych w dyscyplinie historia, Wydział Humanistyczny, Akademia im. Jana Długosza w Częstochowie (obecnie Uniwersytet Jana Długosza w Częstochowie)

2018, profesor uczelni, Uniwersytet Humanistyczno-Przyrodniczy im. Jana Długosza w Częstochowie (obecnie Uniwersytet Jana Długosza w Częstochowie)

Publikacje (wybór)

1. Monografie

- Mikrokosmos człowieka poczciwego według Mikołaja Reja. Studia z antropologii kultury szlachty polskiej XVI w. Zdrowie – Pożywienie – Higiena, Częstochowa 2016, Wydawnictwo im. Stanisława Podobińskiego, ISBN 978-83-7455-490-9, ss. 582.

- Mikołaj Rej i futuryści, Odgłosy natury i kultury u Mikołaja Reja, Seria: Kulturowa Historia Odgłosów, t. I, red. A. Regiewicz, Częstochowa 2016, s. 23–108, [współaut. G. Pietruszewska-Kobiela].

- Zapałczarnia w Częstochowie. Historia. Teraźniejszość. Perspektywy, (red.), Katowice 2020.

2. Artykuły

- Niepłodność i próby jej leczenia – kwestie zdrowotne, moralne i religijne (XVI i XVII w.), „Odrodzenie i Reformacja w Polsce” 2024, t. LXVIII, s. 61-99, ISSN 0029-8514

- The Cultural Importance of Water from the Perspective of 16th Century Polish Medical Guides, „UR Journal of Humanities and Social Sciences” 2022, nr 2 (23), s. 5-20, ISSN 2543-8379

- Praktyka leczenia korespondencyjnego w połowie XVI wieku (na podstawie listów medyków włoskich do polskich pacjentów), „Odrodzenie i Reformacja w Polsce” 2022, t. LXVI, s. 7-33, ISSN 0029-8514

- The Cultural Importance of Water from the Perspective of 16th Century Polish Medical Guides, „UR Journal of Humanities and Social Sciences” 2022, nr 2 (23), s. 5-20, ISSN 2543-8379.

- Historia medycyny ludowej. Leki pochodzenie zwierzęcego w zielniku Marcina Siennika z 1568 roku, „Prace Komisji Naukowych”, z. nr 41, Polska Akademia Nauk, Oddział w Katowicach, Katowice 2019, s. 11-14.

- Praktyki magiczne w XVI w. i ich kontekst kulturowy, „Klio. Czasopismo poświęcone dziejom Polski i powszechnym”, PL ISSN 1643-8191, t. 53 (2)/2020, s. 107–132.

- http://dx .doi .org/10 .12775/KLIO .2020 .021 https://apcz.umk.pl/czasopisma/index.php/KLIO/article/view/KLIO.2020.021/26557

- Włoski medyk Johannes Baptista Montanus (1489–1551) – jego działalność w Padwie, metody diagnostyczne i terapeutyczne oraz spuścizna naukowa [Italian Physician Johannes Baptista Montanus (1489–1551) – His Activity in Padua, Diagnostic and Therapeutic Methods, and Scientific Legacy], „Kwartalnik Historii Nauki i Techniki”, 2021, Issue 2, s. 25–45. DOI 10.4467/0023589XKHNT.21.011.13709

- https://www.ejournals.eu/KHNT/2021/2-2021/

- Culture and Tradition of Wine Drinking in Poland in the Half of the Sixteenth Century, “MEST Journal”, Ed. By Zoran Čekerevac, Vol. 4, nr 2, July 2016, ss. 138-147, Faculty of Business and Industrial Management of the "Union - Nikola Tesla" University, Belgrade, Serbia, SZ & Associates, Toronto, Canada, ISSN 2334-7171 (wersja drukowana) DOI 10.12709/mest.04.04.02.15 /issn.2334-7058, ISSN 2334-7058 (Online)

3. Rozdziały w monigrafiach

- Medical recommendations of Heinrich Cornelius Agrippa von Nettesheim (1486-1535) for the time of epidemic, [w:] Uluslar ve Alanlararası Bakışla Salgınlar Tarihi (History of Epidemics from International and Interdisciplinary Perspectives), ed. A.Namal, M. K. Temel, A. Erdemir, B. Płonka-Syroka, B. Kazan, Platanus Publishing, Ankara 2023, s. 217-228, ISBN 978-625-6971-72-1

- Cukier i jego zastosowanie w polskiej kuchni i w medycynie XVI w., [w:] Historia diety i kultury odżywiania, t. 4: Elementy orientalne w diecie Europejczyków, red. B. Płonka-Syroka, Arin Namal i A. Syroka, Wrocław 2021, s. 205-231. ISBN: 978-83-7056-652-5.

- Usage of the Medicinal Heritage of Avicenna by the Author of Polish Herbarium Marcin Siennik (1568), [w:] AFYON VE İSTANBUL ULUSLARARASI TÜRK–İSLAM TIP TARİHİ VE ETİĞİ KONGRELERİ (2018- 2019) BİLDİRİ KİTABI, [Afyon and Istanbul International Turkish-Islamic Medical History and Ethics Congresses (2018-2019). Proceeding Book], ed. Berrin OKKA, Ayşegül DEMİRHAN ERDEMİR, Öztan USMANBAŞ, Konya 2020, s. 397-410, ss. 718, ISBN: 978-975-448-234-8.

- Knowledge of the Polish Phisician Wojciech Oczko (1537-1599) About the Formation, Occurance and Therapeutic Properties of the Curative Mineral Waters, [w:] Tarih ve Kultur Penceresinden Su ve Sağlık İlişkisi Sempozyumu Bildirileri/International Symposium on Water and Health Relations from Polish and Turkish Cultural and Historical Perspectives, YaYina Hazirlayanlar (Editors) Arin Namal, Hacer Topaktas, Üstüner, Beykoz Belediyesi kültür yayınları, No: 33, İstanbul : Beykoz Belediye Başkanlığı Yayınları 2020, s. 585-596.

- „Dobrego zdrowia rządzenie” - źródło do historii diety w XVI w., [w:] Historia diety i kultury odżywiania, t. 3: Zalecenia i regulacje dotyczące odżywiania w historii Europy (XIII-XXI w.) i w wybranych kulturach pozaeuropejskich, red. B. Płonka-Syroka, A. Syroka, Wrocław 2020, s. 43-70. ISBN: 978-83-7055-624-2

- Upodobania smakowe szlachty polskiej w XVI w., [w:] Historia diety i kultury odżywiania, t. 2: Praktyki żywieniowe w Europie w kontekście społeczno-kulturowym, red. B. Płonka-Syroka, A. Syroka, Wrocław 2020, s. 45-60. ISBN: 978-83-7055-614-3

- Fulwiusz Ruggieri na temat preferencji kulinarnych Polaków w poł. XVI w., [w:] Najjaśniejsza Rzeczypospolita. Studia ofiarowane Profesorowi Andrzejowi Stroynowskiemu, red. M. Durbas, Częstochowa 2019, s. 273-284.

- Krew zwierząt jako surowiec leczniczy według przepisów z zielnika Stefana Falimirza z 1534 roku, [w:] Leki i choroby odzwierzęce. Wykorzystywanie w terapii surowców odzwierzęcych i próby opanowania zagrożeń zdrowia zwierząt – wybrane zagadnienia, red. L. Wdowiak, B. Płonka-Syroka, A. Syroka, t. 2, Wrocław 2019, s. 59-78.

- Wszy i ludzie. Stan higieny szlachty polskiej w XVI wieku, „Prace Komisji Naukowych”, z. nr 42, Polska Akademia Nauk, Oddział w Katowicach, Katowice 2019, s. 232-236.

- napojach żołnierzy według Antoniego Schneebergera z Księgi o zachowaniu dobrego zdrowia żołnierzy z 1564 r., [w:] Tractu temporis. Ludzie – Regiony – Fakty. Księga dedykowana dr hab. Prof. UŁ Tadeuszowi Nowakowi, red. T. Grabarczyk, A. Kowalska- Pietrzak, Łódź-Wieluń 2018, s. 247-258.

- Fałszywi apostołowie i egzorcyzmy na Jasnej Górze w XVI-wiecznych przekazach źródłowych, [w:] Origines, fontes et narrationes - pośród kręgów poznania historycznego. Prace ofiarowane Profesorowi Marcelemu Antoniewiczowi  w 65. rocznicę urodzin, red. M. Cetwiński, M. Janik, współudział M. Nita, Częstochowa 2018, s. 399-413.

- "Brzuchy swe za Boga poczytują” - Józefa Wereszczyńskiego (ok. 1530-1598) opinie na temat jedzenia i picia, [w:] Krajobraz i dziedzictwo kulturowe Europy – Sacrum i profanum, red. Andrzej Giza, Lucyna Rotter, Kraków 2017 [druk 2018], s. 509-517, wydawnictwo AVALON, ISBN 978-83-7730-293-4 arkuszy 32, autorów artykułów – 60, ss. 725.

- Poczciwe czy wszeteczne? Obraz biesiad u Mikołaja Reja, [w:] Homo ludens. Zabawy i rozrywki na co dzień i od święta w dziejach krajów Europy Środkowej i ich sąsiadów,  red. Agnieszka Teterycz-Puzio i Wojciech Bejda we współpracy z Lechem Kościelakiem, Wydawnictwo Naukowe Akademii Pomorskiej w Słupsku, Słupsk 2017 [druk 2018], s. 201-212, ISBN 978-83-7467-288-7.

- Wykorzystanie wód mineralnych oraz błota mineralnego w praktyce leczniczej XVI w. na przykładzie dzieła Cieplice Wojciecha Oczki, [w:] Elitarny model europejskiego uzdrowiska – ewolucja koncepcji i jej funkcjonowanie w praktyce, red. B. Płonka-Syroka, M. Migała, M. Dąsal, A. Syroka, Seria: Kultura uzdrowiskowa w Europie, t. VIII, Wrocław 2017, s. 257-276.

- Pożywienie żołnierzy według zaleceń Antoniego Schneebergera zawartych w Księdze o zachowaniu dobrego zdrowia żołnierzy z 1564 r., [w:] Historia na źródłach oparta. Studia ofiarowane Profesorowi Tadeuszowi Srogoszowi w 65. Rocznicę urodzin, red. Andrzej Stroynowski, Częstochowa 2017, s. 181-197.

- „Łajno po polsku gówno”. Koproterapia w tradycji i kulturze XVI w., [w:] Leki i choroby odzwierzęce, red. L. Wdowiak, B. Płonka-Syroka, A. Syroka, t. 1, Wrocław 2016 [druk: 2017], s. 65-83.

- „Nieprzyzwoite małżeństwo” Zygmunta Augusta i Barbary Radziwiłłówny w opinii im współczesnych, [w:] Miłość niemożliwa, red. B. Płonka-Syroka, A. Szlagowska, Seria: Antropologia miłości, t. T, Wrocław 2016 [druk 2017], s. 49-75.

- Piwo w kulturze życia codziennego (połowa XVI w.), [w:] Jedzą, piją, lulki palą. Używki w świetle źródeł archeologicznych i historycznych. Kulturowe aspekty korzystania z używek na przestrzeni dziejów, red. Justyna Żychlińska, Aneta Głowacka-Penczyńska, Andrzej Klonder, t. 1, Bydgoszcz 2016, s. 109-124, ISBN 978-83-8018-051-2, ss. 226.

- Jedzenie i jego kulturowa rola u Mikołaja Reja, [w:] Kuchnia i stół w komunikacji społecznej. Tekst, dyskurs, kultura, red. nauk. Waldemar Żarski przy współpracy Tomasza Piaseckiego, Wrocław 2016, s. 581-592. ISBN 978-83-7977-212-4, ss. 653.

- „Próżno kąpiesz z wierzchu ciało” – Mikołaj Rej o higienie ciała i duszy, [w:] Czystość i brud. Higiena nowożytna (XV-VIII w.), red. Walentyna Korpalska, Wojciech Ślusarczyk, Bydgoszcz 2015, s. 345-359, ISBN 978-83-943177-0-6, ss. 446.

- „Skacze jako kozieł po płociech” – Mikołaj Rej o kondycji fizycznej i ćwiczeniach ciała, [w:] Sport heterogeniczny. Kultura – nauka, red. Piotr Godlewski, Jan Kuriata, Aleksandra Sajek, Koszalin 2015, ss. 173-184, Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Koszalinie, ISBN 978-83-933240-7-1, ss. 433, ISBN 978-83-933240-7-1, ss. 433.

- „Zażyć małżeńskiej społeczności” – koncepcje na temat płodzenia dzieci (XVI-XVII w.), [w:] Miłość idealna. Miłość dziecka, red. Bożena Płonka-Syroka, Aleksandra Szlagowska, Andrzej Syroka i Kaja Marchel, Seria: Antropologia miłości, red. Bożena Płonka-Syroka, t. 5, Wrocław 2013, s. 245-264, ISBN 978-83-62563-31-9.

- „Prędkie a marne skażenie ciała” – Mikołaj Rej o chorobach i profilaktyce zdrowotnej, [w:] Zdrowie w kulturze i życiu codziennym, red. Piotr Godlewski i Daniel Kalinowski, Koszalin 2013, s. 29-38, ISBN 978-83-933240-4-0.

- „Czym się ma stary leczyć na złe sprawy swoje” – Mikołaj Rej o ziołach w tradycji leczniczej, [w:] Leki roślinne w terapii od czasów starożytnych po współczesne. Zagadnienia teoretyczne i praktyczne, red. Bożena Płonka-Syroka, Andrzej Syroka i Katarzyna Sudoł, Seria: Lek roślinny – historia i współczesność, t. 2, Wrocław 2013, ss. 95-110, ISBN 978-83-62563-33-3.

- Problemy zdrowotne biskupa Piotra Tomickiego, [w:] Relacje lekarz- pacjent w aspekcie społecznym, historycznym i kulturowym, red. Bożena Płonka–Syroka, Warszawa 2005, s. 133- 148. ISBN 83-60011-22-2.

Inne działania badawczo-dydaktyczne

Członkostwa w stowarzyszeniach

Komisja Historyczna Polskiej Akademii Nauk, Oddział w Katowicach: Katowice, PL, zastępca przewodniczącego Komisji Historycznej od 2011 do nadal

International Society for the History of Islamic Medicine : Doha, Qatar, QA, Membership No: 254/2019

Polskie Towarzystwo Historii Nauk Medycznych: Poznań, PL, członek

Pracownia Komparatystyki Kulturowej Uniwersytetu Jana Długosza w Częstochowie: Częstochowa, PL, członek

Polskie Towarzystwo Historyczne, Oddział w Częstochowie: Częstochowa, PL, członek

Funkcje w czasopismach

History Research, Science Publishing Group: New York, NY 10020 U.S.A., US

2024-03-18 to 2027-03-18 | Editorial board member  (Członek Rady Redakcyjnej)
https://www.sciencepublishinggroup.com/journal/205/home

Funkcje o charakterze cyklicznym

Członek Rady Dyscypliny Historia, Instytut Historii, Wydział Humanistyczny UJD

Członek Rady Szkoły Doktorskiej UJD