Instrukcja praktyki ciągłej dydaktycznej (studia pierwszego stopnia)

Instrukcja praktyki zawodowej II

(w odniesieniu do grupy zajęć D. Przygotowanie dydaktyczne dla nauczania pierwszego przedmiotu lub prowadzenia pierwszych zajęć) dla studentów trzyletnich studiów licencjackich (pierwszego stopnia) odbywających praktykę zawodową ciągłą w szkole podstawowej na kierunkach ze specjalnością nauczycielską.

I. Informacje wstępne:

1. Zgodnie z przyjętym programem studiów, w oparciu o standard kształcenia przygotowujący do wykonywania zawodu nauczyciela oraz regulamin praktyk obowiązujący w Uczelni, student zobowiązany jest do odbycia:
   a) ćwiczeń metodycznych w szkole (praktyki dydaktycznej śródrocznej) – w wymiarze 30 godzin;
   b) praktyki dydaktycznej ciągłej – w wymiarze 60 godzin (3 tygodnie).
2. Praktyka śródroczna odbywa się w ciągu roku akademickiego jako element zajęć z dydaktyki przedmiotowej w semestrze 4 – w szkole podstawowej, przy udziale nauczyciela akademickiego, nauczyciela przedmiotu w szkole oraz grupy studentów.
3. Praktyka ciągła realizowana jest po zajęciach dydaktycznych w IV semestrze  (wpis zaliczenia w semestrze V) – w szkole podstawowej w oparciu o uczelniane skierowanie na praktykę.
4. Podczas realizacji praktyki ciągłej studenta obowiązuje 4-godzinny dzień pracy.
5. Praktyki stanowią integralną część procesu dydaktycznego i równorzędnie z innymi zajęciami objętymi planem studiów podlegają obowiązkowemu zaliczeniu.
6. Praktyki mogą odbywać się w szkołach podstawowych spełniających kryteria umożliwiające praktykantom realizację wyszczególnionych poniżej efektów uczenia się. Powinny dysponować odpowiednim zapleczem lokalowym oraz pedagogiczno-dydaktycznym. Szkoły zapewniają praktykantom dostęp do odpowiednio uposażonych pracowni przedmiotowych (pomoce dydaktyczne, w tym multimedia), a w przypadku praktyk śródrocznych pomieszczenia, w którym możliwe będzie przeanalizowanie hospitowanej czy prowadzonej przez studentów lekcji.
7. Z ramienia szkoły praktykantami opiekują się wyznaczeni przez dyrektora szkoły nauczyciele. Opiekunem może zostać nauczyciel w stopniu mianowanym, posiadający uprawnienia do nauczania danego przedmiotu.
8. Z ramienia Uczelni praktykantami opiekują się wyznaczeni nauczyciele akademiccy.

II. Cele praktyki:

1. Zapoznanie się studenta z organizacją pracy szkoły, warsztatem pracy nauczyciela, formami oraz metodami nauczania i wychowania.
2. Kształtowanie i rozwój umiejętności dydaktyczno-wychowawczych studenta w bezpośrednim kontakcie z uczniami.
3. Weryfikacja przez studenta własnych predyspozycji do wykonywania zawodu.

III. Efekty uczenia się zgodnie ze standardem kształcenia przygotowującego do wykonywania zawodu nauczyciela:

1. W zakresie wiedzy absolwent zna i rozumie:
   a) D.2/E.2.W1. zadania dydaktyczne realizowane przez szkołę lub placówkę systemu oświaty;
   b) D.2/E.2.W2. sposób funkcjonowania oraz organizację pracy dydaktycznej szkoły lub placówki systemu oświaty;
   c) D.2/E.2.W3. rodzaje dokumentacji działalności dydaktycznej prowadzonej w szkole lub placówce systemu oświaty.
2. W zakresie umiejętności absolwent potrafi:
   a) D.2/E.2.U1. wyciągnąć wnioski z obserwacji pracy dydaktycznej nauczyciela, jego interakcji z uczniami oraz sposobu planowania i przeprowadzania zajęć dydaktycznych; aktywnie obserwować stosowane przez nauczyciela metody i formy pracy oraz wykorzystywane pomoce dydaktyczne, a także sposoby oceniania uczniów oraz zadawania i sprawdzania pracy domowej;
   b) D.2/E.2.U2. zaplanować i przeprowadzić pod nadzorem opiekuna praktyk zawodowych serię lekcji lub zajęć;
   c) D.2/E.2.U3. analizować, przy pomocy opiekuna praktyk zawodowych oraz nauczycieli akademickich prowadzących zajęcia w zakresie przygotowania psychologiczno-pedagogicznego, sytuacje i zdarzenia pedagogiczne zaobserwowane lub doświadczone w czasie praktyk.
3. W zakresie kompetencji społecznych absolwent jest gotów do:
   a) D.2/E.2.K1. skutecznego współdziałania z opiekunem praktyk zawodowych i nauczycielami w celu poszerzania swojej wiedzy dydaktycznej oraz rozwijania umiejętności wychowawczych.

IV. Szczegółowe zadania realizowane przez studenta podczas praktyk:

1. Zapoznanie się z:
   a) instrukcją praktyk;
   b) zadaniami i obowiązkami związanymi z praktyką;
   c) regulaminem szkoły, w której odbywa się praktyka;
   d) sposobem funkcjonowania oraz organizacją pracy szkoły lub placówki dydaktycznej;
   e) pracą nauczyciela przedmiotu;
   f) wewnątrzszkolnymi zasadami oceniania;
   g) zasadami prowadzenia podstawowej dokumentacji związanej z procesem dydaktycznym.
2. Obserwacja (w miarę możliwości) pracy zespołu wychowawców klas, samorządu uczniowskiego.
3. Obserwacja zajęć przedmiotowych.
4. Uczestnictwo w pozalekcyjnych działaniach opiekuńczo-wychowawczych nauczycieli, w tym dyżurach na przerwach międzylekcyjnych.
5. Uczestnictwo w zajęciach pozalekcyjnych i pozaszkolnych.
6. Prowadzenie zajęć z wykorzystaniem dostępnej infrastruktury pracowni przedmiotowej oraz zasobów biblioteki szkolnej; analiza przebiegu zajęć.
7. Praca indywidualna z uczniami (diagnozowanie zdolności i potrzeb, projektowanie i realizowanie zajęć z wybranym uczniem lub grupą uczniów).
8. Udział w spotkaniach zespołu przedmiotowego (w miarę możliwości).
9. Podsumowanie praktyk przy udziale nauczyciela-opiekuna praktyki, nauczycieli akademickich odpowiedzialnych za przygotowanie nauczycielskie studentów.

V. Organizacja praktyk:

1. Student odbywa praktykę na podstawie umowy o organizację praktyk ciągłych zawartą pomiędzy Uczelnią a placówką.
2. Absencję podczas trwania praktyki student usprawiedliwia zwolnieniem lekarskim lub dokumentem urzędowym przedstawionym dyrektorowi szkoły oraz opiekunowi praktyki z ramienia Uczelni. Opuszczone dni powinny być odrobione w uzgodnieniu z opiekunem praktyk zarówno z ramienia szkoły jak i Uczelni.
3. Nieusprawiedliwiona nieobecność powoduje niezaliczenie praktyki.

VI. Przebieg praktyk:

1. W ramach praktyki śródrocznej student:
   a) obserwuje przedmiotowe lekcje nauczycieli i wyciąga wnioski z obserwacji;
   b) samodzielnie przygotowuje, przeprowadza i ewaluuje przynajmniej jedną lekcję przedmiotową;
   c) obserwuje lekcje pozostałych studentów z grupy, bierze udział w ewaluacji tych lekcji.
2. W ramach praktyki ciągłej student:
   a) prowadzi 20 lekcji; zaleca się, aby lekcje były zróżnicowane pod względem treści nauczania, jak i pod względem metodycznym (różne typy lekcji, metody, formy, techniki itp.); student powinien prowadzić zajęcia zarówno z uczniami młodszymi (klasy IV-VI), jak i starszymi (kl. VII-VIII), w sytuacji gdy jego przedmiot jest nauczany w tych klasach; wskazane jest przeprowadzenie lekcji poświęconych poprawie prac klasowych i domowych, które student samodzielnie zadał, sprawdził, ocenił i przygotował informację zwrotną dla ucznia;
   b) obserwuje 20 godzin lekcji przedmiotu i godzin wychowawczych nauczyciela-opiekuna praktyk, innych nauczycieli, a także – w miarę możliwości– innych praktykantów i wyciąga wnioski z obserwacji;
   c) poświęca 10 godzin na asystowanie nauczycielowi, prowadząc zajęcia spersonalizowane z jednym, wskazanym przez nauczyciela uczniem z uwzględnieniem zasad edukacji włączającej (w tym: obserwuje jego aktywność, diagnozuje problemy, potrzeby i zdolności, projektuje indywidualne działania, prowadzi kilka zajęć, ewaluuje je) lub z grupą uczniów, np. w ramach kół zainteresowań lub realizacji szkolnych projektów edukacyjnych;
   d) pozostałe 10 godzin przeznacza na:
   - ustalenie planu praktyki z opiekunem,
   - aktywne uczestniczenie w życiu szkoły: dyżury, wycieczki, zespoły przedmiotowe i zadaniowe (w miarę możliwości), różne formy współpracy szkoły ze środowiskiem lokalnym, apele, zajęcia pozalekcyjne, imprezy szkolne, spotkania samorządu uczniowskiego,
   - analizę sytuacji i zdarzeń pedagogicznych zaobserwowanych lub doświadczonych w czasie praktyk zawodowych (pod kierunkiem opiekuna praktyk, psychologa i pedagoga szkolnego oraz nauczycieli akademickich prowadzących zajęcia w zakresie przygotowania psychologiczno-pedagogicznego – podczas konsultacji na Uczelni),
   - zapoznanie się z treściami nauczania w okresie objętym praktyką (planem dydaktycznym), z dziennikiem lekcyjnym, z zeszytami uczniów, podręcznikami, przewodnikami, wyposażeniem pracowni, zasobami i organizacją pracy biblioteki szkolnej,
   - omawianie lekcji obserwowanych, przygotowanych i przeprowadzonych.

VII. Zadania opiekuna praktyk wyznaczonego przez szkołę:

1. Zadania opiekuna wynikają z zadań szczegółowych realizowanych przez studenta w czasie praktyki. W szczególności odnoszą się do:
   - zapoznania studenta ze specyfiką i zadaniami szkoły, w tym obowiązującymi w szkole dokumentami, realizowanymi programami, wewnątrzszkolnym systemem oceniania itp.
   - opieki w wymiarze dydaktycznym (przygotowanie do hospitacji i prowadzenia zajęć)
   - włączenia studenta (w miarę możliwości) do pracy zespołu przedmiotowego, zajęć pozalekcyjnych czy współpracy z samorządem uczniowskim
   - włączenia studenta do pracy z uczniem ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi
   - koordynowania samodzielnej pracy studenta
   - zaliczenia praktyki (uzupełnienie „Karty oceny praktyki dydaktycznej ”, sprawdzenie dziennika praktyk)

VIII. Zaliczenie praktyki:

1. Zaliczenia praktyki dokonuje opiekun praktyk z ramienia Uczelni na podstawie zrealizowanych efektów uczenia się, pozytywnej oceny praktyki oraz dokumentacji praktyki:
   a) „Karty oceny praktyki dydaktycznej”, wypełnionej przez opiekuna z ramienia szkoły wraz z jego opinią na temat praktykantki/praktykanta. Karta zawiera zadania realizowane przez studentkę/studenta w czasie praktyki, wynikające z efektów uczenia się (por. pkt III).
   b) dziennika praktyki poświadczonego przez szkołę;
   c) konspektów lekcji;
   d) notatek z hospitowanych lekcji (do wglądu);
   e) pisemnego sprawozdania studentki/studenta z praktyki zawierającego własne refleksje na temat:
   - analizowanej w trakcie praktyki dokumentacji placówki,
   - hospitowanych zajęć programowych i/lub pozaprogramowych,
   - przeprowadzonych przez siebie zajęć,
   - obserwowanej w czasie trwania praktyki grupy rówieśniczej (klasy szkolnej),
   - spostrzeżeń związanych z wykonanymi podczas praktyki zadaniami.
2. Pełną dokumentację z przebiegu praktyki należy przedstawić opiekunowi praktyki z ramienia Uczelni w ciągu tygodnia od zakończenia praktyki. Studenci studiów niestacjonarnych składają wymagane dokumenty na najbliższym zjeździe po zakończonej praktyce.

IX. Dokumentacja praktyki dydaktycznej:

1. Instrukcja przebiegu praktyk obowiązująca studentów i nauczycieli będących opiekunami praktyk.
2. Dziennik praktyk.
3. „Karta oceny praktyki dydaktycznej”, wypełniona przez opiekuna z ramienia szkoły. Na tej podstawie koordynator z ramienia Uczelni wpisuje zaliczenie. Dokumenty w/w są przekazywane później do teczki osobowej studenta.
4. Sprawozdanie z przebiegu praktyki oraz „Druk zaliczenia praktyki ciągłej”, przygotowane przez opiekuna z ramienia Uczelni na podstawie „Karty oceny praktyki dydaktycznej”, sprawozdania studentki/studenta oraz dziennika praktyk.

X. Uwagi dodatkowe:

1. Dyrektor szkoły zapewnia warunki realizacji praktyki, które umożliwią praktykantom pełne wykonanie zadań.
2. W czasie trwania praktyki studenci są zobowiązani do przestrzegania dyscypliny i regulaminu pracy obowiązującego w szkole.
3. Konspekt lekcji w formie pisemnej powinien być przedstawiony szkolnemu opiekunowi praktyki do zatwierdzenia nie później niż w przeddzień prowadzonej lekcji. Zatwierdzenie konspektu jest równoznaczne z dopuszczeniem praktykanta do prowadzenia lekcji.